2011-08-09

Аруин библийн монгол хэл дээрх орчуулгын түүх.


Та бүхэндээ Библийн монгол хэл дээрх орчуулгын түүхийн зарим чухал ном баримтуудыг маш товчхон танилцуулъя. Өнгөрсөн өвлийн сургалтан дээр энэ сэдвийн тухай илүү дэлгэрэнгүй баримт, зураг хөрөгнүүдийг бүгдээрээ үзсэн. Энд тэр үед байгаагүй зурагнуудыг нэмж байгаа болно. Зураг тус бүрийнх нь дор товч тайлбар тавилаа.
Монгол хэл дээр 1300 оны эхээр хамгийн анх Шинэ гэрээ, Дуулал ном орчуулагдсан бөгөөд харамсалтай нь хадгалагдаж үлдсэн хувь байдаггүй. Дараагийн орчуулга нь 1819-27 онд хэвлэгдсэн Иаков Шмидтийн орчуулга бөгөөд тэр үеэс хойшхи орчуулгууд хадгалагдаж иржээ. Дараагийн нэгэн маш чухал орчуулга бол 1835-46 онд хэвлэгдсэн, Сталлибрасс, Сваны орчуулсан ХГ, ШГ юм. Үүнээс хойш хэд хэдэн засвар хийгдэж, шинэ орчуулгууд ч гарч ирсэнийг бид мэднэ. Монголын орчуулгын түүхийн энэхүү баялаг өвийг харамсалтай нь бидний олонх маань мэддэггүйн нэг учир нь хадгалагдаж үлдсэн ихэнх хувиуд нь гадаадын номын сангуудад, ихэнх монголчууд харах, унших, мэдэж авах боломжгүй байдагтай холбоотой. Нөгөө шалтгаан нь Монголд хадгалагдаж үлдсэн хувь бараг байдаггүй, ялангуяа социализмын үед үрэгдэж устгагдсан байх өндөр магадлалтай. Харин ямар ч байсан Бурхан монголчууд бидэнд мөнхийн үгээ олон зууны туршид тодорхой хэмжээгээр өгсөөр ирсэн гэдгийг ухаарч, бас үүнд талархах нь зүйтэй болов уу.
Христийн сургаал, христитгэл зөвхөн 1990-ээд оноос хойш л Монголд дэлгэрсэн юм шиг ойлгодгийг залруулах нэг томоохон баримт бол монгол хэл дээр хийгдэж ирсэн, одоогоор үлдэж хоцорсон хамгийн анхных нь бараг 200 жил дөхөж байгаа эдгээр орчуулгын хувиуд юм.